On se zvao Petar Zambelić, a u Čileu, zemlji u čijoj službi je istraživao područja Patagonije i Ognjene zemlje, znaju ga kao pod imenom Pedro Samblich.
Čuveni portugalski pomorac i istraživač (u španskoj službi), Fernando Magelan (1480-1521), ušao je u istoriju tako što je vjerovao da mora da postoji Jugozapadni prolaz (kojim se – Portugalcima iza leđa) može doći do Začinskih ostrva, što je dao ime Magelanovom moreuzu i Tihom okeanu, što nije imao namjeru da oplovi svijet, što je poginuo na Filipinima ironijom sudbine, i što se od njegovih pet – samo jedrenjak „Viktorija“, sa 18 od 265 članova posade, vratio 1522. u Španiju kao prvi brod koji je oplovio svijet.
Ko god je potom iz Španije krenuo Magelanovom rutom – loše je prošao…
Magelanov moreuz je trapula – kako zamku nazivaju Bokelji. Radi se o geografskom lavirintu na jugu Južne Amerike, punom zaliva unutar zaliva, kanala unutar kanala, prolaza među prolazima, ostrva, rječnih ušća, poluostrva, hridi, rukavaca i uvala… – u kojima su stradavali mnogi brodovi. Riječ je o jednom od najtežih pomorskih puteva, čije otkriće, avaj, nije dovelo do poplave blagostanja, kao što je to bio slučaj s otkrićem Začinskih ostrva od strane Portugalca Vaska da Game.
Igrom sudbine, upravo će jedan Bokelj, kap. Petar Zambelić (1849-1909), postati prvi oficijelni znalac svih tajni Magelanovog moreuza. Zadužio je državu Čile, gdje se zvao capitano Pedro Samblich, time što istražuje i kartira nove plovne puteve oko moreuza i širom Ognjene zemlje. Radovao se čak i kad bi svojim brodom „Royo“ (Grom) ušao u kakav slijepi rukavac – jer ga je mogao kartirati. Zambeliću se pripisuje otkrivanje novog plovnog puta od ulaza u Magelanov moreuz i kanal Falos, u čitavoj dužini do tjesnaca Trinidad. Bokelj iz sela Zambelići na poluostrvu Luštica (gdje se i danas nalazi spomen-ploča na rodnoj kući) istraživao je i rude, a bio je i strastven lovac na tuljane.
Država Čile imenovala je kap. Zambelića za glavnog pomorskog stručnjaka kroz kanale Patagonije i Ognjene zemlje, čime ovaj Srbin postaje nezaobilazan u svim hronikama svog vremena, nerijetko i u izvještajima sa italijanskih i engleskih vojnih brodova. Kap. Zambelić odlikovan je od strane engleskog, italijanskog i francuskog Admiraliteta, a Čile kasnije, po smrti kap. Zambelića, postavlja biste i njegovim španskim imenom naziva ulice.
Da nije bio i pilot-vodič mnogih putničkih brodova, vjerovatno da bi se nautička istorija ispisivala drukčije…
Možda Amerikanac Džošua Slokam ne bi postao prvi čovjek koji je sam oplovio svijet (1895-1898). Ali je 1896. g. srećom sreo kap. Zambelića koji mu je, uz inovirane karte, neposredno prije negoli će Slokam u Zalivu lopova usidriti 11-metarsku jedrilicu „Spay“ – dao vrećicu eksera sličnih pribadačama. Znao je Bokelj za urođeničke pljačkaške užance, pa je savjetovao putnika oko svijeta da prije spavanja po palubi posloži pribadače oštrim krajem uperenim uvis. I bio je u pravu, jer su Slokama probudili krikovi izranjavanih urođenika kojima su se čavlići zabili u tabane. Zapucao je, navodi u knjizi „Sailling Alone Around the World“ (Njujork, 1900), pun zahvalnosti spram svih, a ne samo ovog – savjeta kap. Zambelića.
Naravoučenije: zašto ponekad u mislima ili u realnosti koju potkazuje čak i naša virtualnost – odlazimo u prošlost? Biće da je zato što ljudi uvijek vole da čuju zanimljivu, istinitu priču, osoljenu dobrotom ili izazovom koji kao prirodna droga širi zenice.
Narativi u vezi s tim da je na (bivšeg?) crnogorskog i srpskog premijera spreman atentat više ne mogu da se slušaju, više ne mogu da se gledaju. Režirane neistine očekujmo i u nastavku. Sa svih zaposjednutih medija. Na svakih minut-dva.
Izvor: Frontal
