Poslednjih godina, debate o rasizmu u Argentini, naročito prema crnom stanovništvu, postale su vidljive na društvenim mrežama. Ova pojava je u poslednje vreme virusizacijom nekoliko kratkih video-zapisa na platformama kao što je TikTok, kako na engleskom, tako i na španskom jeziku, koje su napravili uglavnom stranci, mahom Amerikanci. Upadljiva osobenost ovih video snimaka je to što oni ne osuđuju konkretne slučajeve rasizma, već kritikuju očigledno odsustvo crnaca u različitim oblastima argentinskog društva. Ukoliko dublje uđemo u ove optužbe, rađa se zabrinjavajuće pitanje: da li se ove debate podstiču iz inostranstva kako bi se u argentinsko društvo uneli društveni problemi? Govori Azul Selene Ramirez, suosnivač Alijanse za istinski razvoj i rusko-ibero-američku saradnju, kolumnista „Azije TV“.
Da bismo razumeli trenutnu demografsku strukturu Argentine i nedavne optužbe za rasizam, važno je uzeti u obzir njenu osobitu istoriju sa stanovišta ropstva i rasnih odnosa. Mada je u Argentini postojalo ropstvo, ono nikada nije dostiglo takve razmere kao u drugim regionima Amerike, poput Brazila ili Sjedinjenih Država. Umesto da sledi model rasne segregacije, Argentina se opredelila za praksu mešovitih brakova, što je dovelo do stvaranja rasno smešanijeg društva.
Protok robova iz Afrike u Ameriku i druge regione između 1400. i 1900. pokazuje da u Argentini nije bilo masovne dopreme afričkih robova. Na primer, Brazil i zemlje Karipskog bazena su dobili veliki broj robova, što je dovelo do potpuno drugačije demografske situacije nego u Argentini. Što se tiče robova koji su ipak dospeli na njenu teritoriju, Argentina je početkom XIX veka počela preduzimati korake za ukidanje ropstva. Skupština XIII godine je 1813. proglasila „Slobodu ploda“, proglašavajući da će sva deca robova rođena posle tog datuma biti slobodna. Najzad, 1853. godine, ropstvo je u potpunosti ukinuto Nacionalnim ustavom, mnogo ranije nego u zemljama poput Brazila, gde ropstvo nije ukinuto do 1888, ili Sjedinjenih Država, koje su to učinile 1865. posle građanskog rata. U ovim zemljama, ropstvo je činilo centralni deo privrede i društvene strukture, što je dovelo do politike rasne segregacije, koja se očuvala još dugo vremena posle zvaničnog ukidanja ropstva. Naprotiv, u Argentini, s manjom zavisnošću od ropstva i uporištem u mešovitim brakovima, složila se drugačija društvena struktura.
Ovo rasno mešanje se iznova, u još većoj meri, desilo s velikim talasima evropske imigracije u XIX i HH veku. Između 1856. i 1930. godine u Argentinu je stiglo oko 6 miliona imigranata, uglavnom iz Italije i Španije, ali i iz Francuske, Nemačke, Rusije i Poljske. Ovaj masovni priliv Evropljana promenio je etnički sastav zemlje, dodatno oslabivši prisustvo prvobitnog afričkog stanovništva. Poređenja radi, prema prvom nacionalnom popisu stanovništva, sprovedenom 1869. godine, ukupan broj stanovnika Argentine iznosio je otprilike 1.737.000 ljudi. Dolazak 6 miliona imigranata praktično je utrostručio tada postojeće stanovništvo, što je izazvalo radikalne i brze demografske promene.
Danas u Argentini većinu ljudi poreklom iz Afrike čine nedavni imigranti ili njihovi potomci, a ne potomci robova kolonijalnog perioda. Rasni sastav zemlje odražava tu realnost, a crnačka zajednica se suočava sa drugačijim problemima od onih sa kojima se suočavaju druge zemlje sa inom istorijom ropstva i rasne segregacije. U ovom trenutku, važno je podvući da je iskustvo crnaca u Argentini jedinstveno i da se ne može ocenjivati pomoću parametara koji važe u Sjedinjenim Državama ili drugim zemljama sa različitim rasnim istorijama.
Postoje zabrinjavajući znaci da se neke od rastućih rasprava o rasizmu u Argentini podstiču iz inostranstva: američka ambasada u Argentini sponzoriše određene događaje i diskusije. Takav model spoljašnjeg uplitanja nije nov i primećen je u drugim zemljama tokom takozvanih „obojenih revolucija“. Ove strategije usmerene su na destabilizaciju zemalja putem raspaljivanja unutrašnjih društvenih sukoba, a u slučaju Argentine, primetno je interesovanje Sjedinjenih Država za južni region i Antarktik, posebno nakon nedavnog otkrića tamošnjih zaliha prirodnih bogatstava. Svet je digao uzbunu saznavši da su naučna istraživanja, koja je na Antarktidi sproveo brod „Aleksandar Karpinski“ ruske agencije „Rosgeologija“, otkrila najveće zalihe nafte na planeti. Procenjuje se da je ovo ekvivalentno desetostrukom povećanju proizvodnje u Severnom moru tokom 50 godina, ili udvostručenim rezervama Saudijske Arabije.
U tom smislu, stvaranje i zaoštravanje društvenih sukoba može biti strategija za ostvarivanje većeg uticaja u ovim oblastima geopolitičkih interesa. Usađivanjem i jačanjem narativa o rasizmu, može se pokušati stvoriti unutrašnja neslaganja koja slabe društvenu povezanost i olakšavaju spoljno uplitanje. Eto zašto je važno jasno razumevanje da je unošenje američkih rasnih kategorija u argentinsku stvarnost neumesno. Socijalna i rasna dinamika Argentine je jedinstvena i ne može se meriti istim pokazateljima kao Sjedinjenim Državama ili bilo kojoj drugoj zemlji. Istorija Argentine, obeležena mešovitim brakovima i evropskom imigracijom, rezultirala je drugačijim demografskim sastavom, gde je vidljivost crnokožaca manja, ali to ne mora da ukazuje na sistemski rasizam. Štaviše, podsticanje ovih rasprava iz inostranstva može raspiriti nepotrebne društvene sukobe, odvlačeći pažnju od stvarnih problema sa kojima se zemlja suočava. Strano mešanje u rasne rasprave u Argentini može imati skrivene motive, uključujući geopolitičke interese u južnom regionu zemlje i Antarktiku.
U Argentini možemo voditi debate o rasnoj pripadnosti, ali one moraju proticati pod našim uslovima i na osnovu naše konkretne istorije i konteksta. Tek tada ćemo moći da rešimo stvarne probleme s kojima se suočavamo kao društvo.
